دستفروش کیست و وظیفه مدیریت شهری در قبال دستفروشان چیست؟
دستفروش به فروشنده ای اطلاق می شود که در معابر پر تردد بصورت سیار اقدام به فروش کالا می کند. و شهرداری ها با تعیین مکانهایی اقدام به هدایت دستفورشان به بازارهای روز و جایگاههای تعیین شده می کنند تا با حضوردستفروشان در خیابانها و ایجاد تجمع موجب برهم خوردن نظم عمومی و تضییع حقوق شهروندان مبنی بر تردد امن و آسان نگردد.
سوء استفاده مغازه داران از پدیده دستفروشی
در این میان مغازه دارانی از روی طمع زیاده خواهی با چیدمان پیاده رو در معابر پر تردد و یا اجاره دادن جلوی مغازه و استخدام جارچیان و دستفروشان اقدام به تبلیغ کالاهایشان می کنند که این امر موجب اختلال در تردد ، انضباط شهری و نیز آلودگی صوتی می شود و در نتیجه صدای اعتراض مسئولین شهری، رسانه ها و برخی شهروندان آگاه به حقوق شهروندی را بلند می کند که مقاومت و عدم استقبال دستفروشان از اخذ غرفه بازارهای روز و فعالیت در محل های تعیین شده شهرداری؛ مهر تایید بر ای قصه زیاده خواهی مغازه داران است که در حال حاضر نابسامی – مشکل تردد – بی انضباطی و سد معابر هسته اصلی شهر اورمیه زوایایی از معضل سد معابر اورمیه و سایر شهرها است.
سودجویان حوزه دستفروشی:
گذشته از مساله مغازه داران ؛ سودجویان و تاجر نماهایی که با اجیر کردن دستفروشان دوره گرد و گستراندن بساط در معابر معضل دستفروشی را تثبیت کرده و با ترفند کسب نان حلال و قشر کم درآمد از شهروندان نا آگاه از حقوق شهروندی مشروعیت میگیرند؛ این روزها بیش از بیش نظم شهر را بهم ریخته اند.
سودجویانی که با انحصار برخی کالاها بالا خص محصولات کشاورزی در صدد حاکمیت بر قیمت ها می باشند در این بلوشوی بحران مدیریتهای کلان اقتصادی؛ اقدام به وارد کردن اجناس و اجیر کردن وانتی های دوره گرد و گسترانیدن بساط توسط دستفروشان در کنار خیابانها می کنند که با این کار هم به سود کلان می رسند و هم تابلوی بیکاری – مجبوریت- کسب نان حلال و... بر دست دارند و در این میان اقدام به مغز شویی شهروندان نا آگاه از حقوق شهروندی و قوانین جاری می کنند.
واقعیت وارونه و عدم شناخت کافی شهروندان از حقوق شهروندی
در گیر و دار مدیریت دستفروشان و رفع سدمعبر توسط شهرداری واقعیت وارونه زمانی بروز می کند که شهرداری ها بنا بر وظیفه ذاتی و قوانین جاری اقدام به پاکسازی و برچیدن عاملین سد معبر از معابر پر تردد علی الخصوص هسته اصلی شهر با هدف ساماندهی دستفروشان می کنند که همزمان صدای اعتراض مردم در حمایت از خاطیان حقوق شهروندی بلند می شود . لذا شنیدن صدای فریادهایی مانند « بیچاره چکار بکنه؟ بره دزدی؟/ داره نون حلال در میاره خلاف که نمی کنه؟ و.... اعتراضاتی از این قبیل و مظلوم نمایی خاطیان حقوق شهروندی دستمایه ای برای مثبت جلوه دادن عمل غیر قانونی سد معبر و غیر انسانی جلوه دادن عملکرد شهرداری می شود که این همان واقعیت وارونه سد معبر است که مردان قانون را در تنگنا قرار می دهد و موجب می شود برخورد قانونی به سایر مسیر هدایت شود که بازتاب این تغییررفتارها نیز دو باره با عنوان تخلف و سهل انگاری مامورین شهرداری بازتاب جدی از سوی رسانه ها و مردم به خود می گیرد.
شگرد تخریب اموال و مظلوم نمایی با هدف برانگیختن ترحم و کسب مشروعیت از مردم
بنا بر گزارش شاهدان عینی متخلفین و زیاده خواهان که بیشتر از طیف مغازه داران هستند تا دستفروشان؛ با اجاره دادن جلوی مغازه ها، استخدام دستفروشان و جارچیان موجب برهم خوردن نظم و آسایش عابرین می شوند و در موقع اجرای عملیات پاکسازی با یک دعوای زرگری اقدام به تخریب اموال خود و داد و بی داد در صدد برانگیختن حس ترحم شهروندان و غیر انسانی جلوه دادن عملیات رفع سد معبر می شوند و سپس با انتشار این تصاویر در فضای مجازی مشروعیتی برای عمل غیر قانونی خود از سوی مردم کسب می کنند.
مدیریت شهری( شورای اسلامی شهر و شهرداری اورمیه) در این برهه به آگاهی بیشتر مردم در خصوص حقوق شهروندی و شفاف سازی واقعیت پنهان دستفروشی نیاز دارد تا بتواند با مشارکت شهروندان؛ سد راه معضل سد معبر باشد تا مبادا در طولانی مدت معظل سوء استفاده از معابر عمومی و تضییع حقوق شهروندان به فرهنگ کسب و کار حلال تبدیل گردد. لذا چند سوال از افکار عمومی می تواند کلید حل مشکل باشد.
- آیا کسب حلال در محل حرام و با ضایع کردن حقوق شهروندی جایز است؟
- آیا نظم و انضباط شهری و سلب آسایش آحاد مردم جامعه می بایست فدای زیاده خواهی افرادی معدود باشد؟
- آیا سوء استفاده از معبر عمومی و زیر پا نهادن قانون در شرع و عرف جایز است؟
-آیا شهرداری جایگاه پاسخگویی به معضل بیکاری در جامعه را دارد؟
دستفروشی یا گستراندن بساط؟
مفهوم دستفروشی با گستراندن بساط و پیش روی روزانه درجهت اشغال معابر متفاوت است و شهرداریها طبق قانون مجاز به پاکسازی و برچیدن بساطها از معابر و هدایت دستفروشان به محل های تعیین شده در بازارهای روزو پارکها هستند. اما دستفروشان به بهانه پایین بودن تردد در این محل ها نسبت به هسته اصلی شهر از استقرار در محل های تعیین شده سر باز می زنند و گاها اقدام به اجاره دادن محل های استقرار و گستراندن دو باره بساط در معابر اصلی می کنند.
میزبانی از دستفروشان
بنا بر گزارش اداره رفع سد معبراکثریت دستفروشان و وانتی های میوه فروشی فعال در شهر اورمیه از شهرستانهای اطراف می باشند که با توجه به تردد انبوه مردم در خیابانها ی اورمیه به نسبت شهرستانها و رغبت به خرید و فروش از دستفروشان با نیت انساندوستی و کمک به نیازمندان؛ موجب گرمی بازار دستفروشی و نیز موجب مهاجرت بیکاران شهرستانهای مجاور به این شهر شده است .در نهایت هدایت دستفروشان شهرستانی به بازارهای روز و واگذاری غرفه های شهرداری به آنها موجب مهیا شدن بستر دستفروشی در مدت طولانی و هجوم دستفروشانی از سایر شهرستانها و پدید آمدن مشکل لاینحل سد معبر برای مدیریت شهری شده و خواهد شد.که استمرار در ارائه غرفه به دستفروشان غیر بومی در کوتاه مدت؛ اورمیه را به مقصد دستفروشی و حتی تکدی گری تبدیل خواهد کرد.
در پایان معاونت خدمات شهری در راستای نظارت قدرتمند و اقتدار در برقراری نظم؛ نیازمند همراهی تنگاتنگ شهروندان و رسانه هاست .
به قلم : ملیحه برقی صدقیانی - معاونت خدمات شهری شهرداری اورمیه